Interview met Lennert den Breems
'Opleiding Beleid: de koninklijke weg voor beleidsmedewerkers'
Beleid maken is een vak. Een veelzijdig vak! Het werk van een beleidsmedewerker vraagt zoveel meer dan alleen inhoudelijke kennis. Het heeft een juridische, ethische, sociale, communicatieve en financiële kant. Al deze aspecten komen aan bod in de Opleiding Beleid, bedoeld voor alle startende JenV/AenM beleidsmedewerkers.
‘Als beginnend beleidsmedewerker bij JenV of AenM moet je je weg vinden in een complexe organisatie met tal van stakeholders’, zegt Lennert den Breems, hoofd interne betrekkingen van de JenV Academie. ‘Daarom biedt de JenV Academie een leerpad dat je wegwijs maakt in de organisatie en waarin je leert hoe jouw beleidsterrein daarbinnen beweegt. De basis van de opleiding Beleid is de Beleidscyclus. Van de politieke agenda tot de evaluatie van je beleidsdossier en alle stappen daartussen; het is allemaal meegenomen in de opleiding. Alle trainingen binnen de opleiding zijn toegespitst op de JenV en AenM organisatie. Je kunt de opleiding zien als de koninklijke weg van het ideale beleidsproces, oftewel het ideale leerpad voor beleidsmedewerkers. De praktijk is vaak weerbarstiger, ook dit krijgt een plaats in de opleiding’
Waardevol netwerk
‘De opleiding begint met een kick off, waarin je ook je collega-beleidsmedewerkers ontmoet. Dit is het begin van je netwerk binnen de organisatie en dat is minstens zo waardevol als de opleiding zelf. Je leert gedurende de opleiding in wat voor organisatie je werkt en hoe jouw eigen directie zich daartoe verhoudt. Dat is belangrijk, omdat we merken dat beleid niet binnen één directie wordt ontwikkeld, maar over meerdere directies en zelfs ministeries heen. De politiek heeft uiteraard veel invloed op het werk, onder andere op wat de prioriteiten en de kaders zijn. Daarom kun je deelnemen aan de training ‘Politieke en parlementaire dimensies’, een podcastserie waarin je kennis maakt met de politieke aspecten van je werk en alle navolgende fasen van beleidsvorming.'
Wetten, regels en afspraken
‘Het werk van een beleidsmedewerker is veelomvattend. Het raakt zo veel vakgebieden. Veel daarvan vind je ook terug in de Opleiding Beleid. Neem bijvoorbeeld de training ‘Staatsrecht en Staatsinrichting’. Beleid maken doe je volgens de wetten, regels en afspraken die we binnen de democratische rechtstaat met elkaar hebben afgesproken. De training gaat niet alleen over de grondwet, de volksvertegenwoordiging en de scheiding der machten; er is ook voldoende ruimte voor je eigen beleidsdossier. Bijvoorbeeld: hoe verhoudt dit zich dat tot staatsrecht en staatsinrichting? Is het juridisch wel of niet uitvoerbaar? Welke ruimte is er voor tegenspraak? Diezelfde insteek vind je bij de training ‘Verbreed je financiële kennis’, die door de collega’s van DFEZ wordt gegeven. Tijdens deze training nemen zij je mee in de wereld van de begrotingscyclus van JenV en de algehele Rijksbegroting, maar er is ook volop ruimte voor interactiviteit.’
Beleidskompas
‘Een van de belangrijkste modules binnen de opleiding is Beleidskompas, dat is de werkwijze die we rijksbreed met elkaar hebben afgesproken. Het is de voorbereidende fase, waarbij je vijf vragen moet beantwoorden, onder meer over je doelgroep, de belanghebbenden en de samenwerking. Een onderdeel daarvan is dat er contact plaatsvindt met je doelgroep, maar ook met de taakorganisaties voor wie je het beleid ontwikkelt. Daarom organiseren we werkbezoeken, waarbij je je echt leert verdiepen in de praktijk.’
Formuleren en presenteren
‘Uiteindelijk maak je een beleidsnota, daarbij is het belangrijk dat je goed onderbouwt hoe je tot bepaalde keuzes bent gekomen. Dat is zelfs bij wet vastgelegd. Daarom is de training ‘Beleidskeuzes uitgelegd, CW3.1.’ een verplicht onderdeel. Jouw onderbouwing moet worden gestaafd met wetenschappelijke kennis en voorbeelden uit de praktijk. Het is belangrijk dat jij of jouw bewindspersoon aan de politiek en de samenleving kan uitleggen waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt. Daarom is er in de Opleiding Beleid ook veel aandacht voor argumenteren en presenteren. Je leert kort en bondig te schrijven en helder te formuleren in een taal die iedereen begrijpt. Jij mag dan wel inhoudelijk expert zijn op jouw vakgebied, maar een minister, collega, journalist of burger is dat soms niet. Begrijpelijke taal is essentieel om jouw beleid te laten slagen.’
Reflectie op je werk
‘Wat ik tot slot nog belangrijk vind om te benoemen, is dat we startende beleidsmedewerkers doorlopend intervisie aanbieden. Het werk van een beleidsmedewerker kan druk en hectisch zijn, onder hoge politieke en maatschappelijke druk maar het is belangrijk dat je soms met enige afstand naar je werk kunt kijken en je de rust en ruimte neemt om te reflecteren. Dit helpt je om te groeien in je werk en je expertise als beleidsmedewerker verder uit te bouwen en met collega’s te delen.’
De Opleiding Beleid bestaat in totaal uit vijftien trainingen, onder meer ook ‘Omgaan met signalen’, ‘EU Programma’ en ‘Moreel leerproces’.
Wil je meer weten ? Hier Opleiding Beleid | JenV Academie vind je alle trainingen op een rij!